اگر شما هم از علاقهمندان به هنرهای اسلامی و تزئینی هستید، احتمالاً نام هنر تذهیب به گوش شما خورده است. هنر تذهیب یکی از قدیمیترین و باارزشترین هنرهای ایرانی است که در گذشته برای زیباسازی کتابهای مذهبی و متون نفیس مانند قرآن، شاهنامه و اشعار شاعران بزرگ به کار میرفت. این هنر با استفاده از نقوش و رنگهای زیبا، به کتابها جلوهای خاص میبخشید و امروزه از آن در تزیین انواع ظروف چوبی و سایر اشیای تزئینی نیز استفاده میشود. به تذهیب روی چوب میناکاری روی چوب هم گفته می شود.
آشنایی با هنر تذهیب روی چوب : تاریخچه، ابزار و نحوه اجرا
هنر تذهیب چیست؟ یک نگاه به تاریخچه و مفهوم این هنر
تذهیب به معنای “طلاکاری” یا “زرکشی” است و از دیرباز در هنرهای مذهبی و کتابسازی به کار میرفت. این هنر به طور ویژه برای زیبا کردن بخشهای خاصی از قرآن کریم، اشعار و متون قدیمی استفاده میشد و به تدریج وارد عرصههای دیگری همچون تزیین ظروف، تابلوها و حتی بناهای تاریخی گردید. در واقع، هنر تذهیب با رنگهای طلایی و نقوش پیچیده خود به هنرهای دیگر تنوع و زیبایی بخشیده است.
چرا این هنر تبدیل به یک انتخاب محبوب شده است؟
امروزه شاهد هستیم که هنر تذهیب به جای ماندن در چارچوب کتابها، به عرصههای جدیدی وارد شده است. یکی از این عرصهها، تذهیب روی ظروف چوبی است. این هنر، با توجه به جذابیت خاصی که دارد، به عنوان یک انتخاب محبوب برای تزیین خانهها و هدیهدادن شناخته میشود. از ظروف چوبی تذهیبکاری شده برای دکوراسیون داخلی، هدایای شخصی و مراسمهای خاص استفاده میشود. این امر باعث شده تا هنرمندان و علاقهمندان به هنرهای دستی از این فرصت برای راهاندازی کسبوکارهای خانگی بهرهبرداری کنند.

سینی چوبی تذهیب کاری شده با روکش ضد آب
ابزارهای مورد نیاز برای انجام هنر تذهیب روی چوب
اگر شما نیز به تذهیب روی چوب علاقه دارید و میخواهید این هنر را بیاموزید، اولین قدم این است که با ابزارهای مورد نیاز آشنا شوید. برخی از ابزارهای اصلی برای اجرای هنر تذهیب روی چوب عبارتند از:
- مداد 3.0: برای طراحی اولیه طرحها و نقشها روی چوب از مداد استفاده میشود.
- پاککن: برای اصلاح و تغییر طرحهای اولیه.
- ترلینگ: ابزاری برای رسم خطوط دقیق و صاف روی چوب.
- پرگار و نقاله: برای ترسیم دایرهها و شکلهای هندسی.
- چوب صیقل داده شده: سطح چوب باید کاملاً صاف باشد تا طرحها بهخوبی پیادهسازی شوند.
- رنگهای مختلف: برای رنگآمیزی طرحها و نقوش.
- قلممو: برای رنگآمیزی دقیق و جزئیات طرحها.

سینی چوبی تذهیب
گام به گام با فرآیند تذهیب روی چوب: چگونه هنر را اجرا کنیم؟
پس از آن که ابزارهای مورد نیاز خود را تهیه کردید، میتوانید به انجام تذهیب روی چوب بپردازید. در ادامه، مراحل انجام این هنر را به صورت گام به گام برای شما توضیح میدهیم:
- آمادهسازی چوب: اولین گام در تذهیبکاری روی چوب، آمادهسازی سطح چوب است. باید چوب بهطور کامل صیقل داده شده باشد تا سطح آن کاملاً صاف و بدون نقص باشد.
- طراحی نقوش اولیه: با استفاده از مداد، طرحهای اولیه خود را به آرامی روی چوب بکشید. این طرحها باید کمرنگ باشند تا بتوانید پس از اصلاحات، آنها را به راحتی پاک کنید.
- استفاده از ابزارهای دقیق: برای ترسیم خطوط و دایرهها از ترلینگ و پرگار استفاده کنید. این ابزارها به شما کمک میکنند تا طرحها را به شکلی دقیق و حرفهای ترسیم کنید.
- رنگآمیزی نقوش: پس از تکمیل طرح، نوبت به رنگآمیزی میرسد. برای این مرحله، از رنگهای مختلف و قلمموهای ظریف استفاده کنید تا بتوانید جزئیات دقیق را به تصویر بکشید. سعی کنید زمان کافی را برای این مرحله اختصاص دهید تا رنگآمیزی شما به بهترین شکل ممکن باشد.
- قرار دادن روکش نهایی: پس از رنگآمیزی کامل، برای حفظ زیبایی و ماندگاری طرح، از یک لایه روکش رزین استفاده کنید. این روکش باعث میشود رنگها ثابت بمانند و سطح چوب در برابر آسیبدیدگیها مقاومتر شود.
اگر به دنبال یادگیری تکنیکهای مشابه میناکاری هستید، مقاله تکنیکهای میناکاری و انواع آن برای شما مفید خواهد بود.
چرا تذهیب یک انتخاب عالی برای کسب و کار خانگی است؟
یکی از مزایای هنر تذهیب روی چوب این است که میتوان به راحتی این هنر را یاد گرفت و از آن برای راهاندازی یک کسبوکار خانگی استفاده کرد. با کمی تمرین و توجه به جزئیات، میتوانید از این هنر برای تولید آثار هنری منحصر به فرد استفاده کرده و آنها را به فروش برسانید. علاوه بر این، این هنر به دلیل محبوبیت زیاد در دکوراسیونهای داخلی و هدایای خاص، پتانسیل درآمدزایی بالایی دارد.
آثار هنری ساختهشده با تکنیک تذهیب چوب میتوانند در دکوراسیون داخلی جلوهای خاص و سنتی ایجاد کنند. همچنین، برای ایدههایی در مورد چیدمان بشقابهای میناکاری در دکوراسیون میتوانید این مقاله را مطالعه کنید.

عکس سینی چوبی که روی آن تذهیب کار شده است
جمعبندی: چرا هنر تذهیب روی چوب را امتحان کنید؟
هنر تذهیب روی چوب یک انتخاب منحصر به فرد است که نه تنها زیباییهای بصری زیادی به فضای خانه میبخشد، بلکه به شما این امکان را میدهد که با یادگیری و اجرای این هنر، کسب درآمد کنید. با استفاده از ابزارهای ساده و تکنیکهای دقیق، میتوانید ظروف چوبی زیبا و جذابی را تزیین کنید و به یک هنرمند تذهیبکار تبدیل شوید.
اگر به دنبال یادگیری این هنر و انجام آن در خانه هستید، اکنون وقت آن است که شروع کنید و به دنیای جذاب هنر تذهیب روی چوب وارد شوید!